ΤΑ ΠΑΝΤΑ ΓΥΡΩ ΑΠΟ ΤΟ
ΤΖΟΥΝΤΟ
ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΝΑΔΡΟΜΗ
Το τζούντο γεννήθηκε στην Ιαπωνία. «Πατέρας» του αθλήματος θεωρείται ο Τζιγκόρο Κάνο (28 Οκτωβρίου 1860, Μικάγκε-Χιόγκο) πτυχιούχος πολιτικών και οικονομικών επιστημών αλλά και άριστος γνώστης της παιδαγωγικής της φυσικής αγωγής και των πολεμικών τεχνών, οι οποίες στο τέλος του 19ου αιώνα ήταν μια συλλογή διαφόρων τεχνικών χωρίς αληθινό νόημα. Το τζούντο, λοιπόν, ήρθε να καλύψει αυτό το κενό.
Λέγεται ότι ο Κάνο κατέληξε στο τζούντο αναζητώντας τρόπους και νέες τεχνικές με τις οποίες θα αντιμετώπιζε τους μεγαλύτερους μαθητές του ζίου ζίτσου (σ.σ. τζουτζούτσου όπως είναι η ακριβής ονομασία του). Η αλήθεια είναι ότι υιοθέτησε πολλές από τις τεχνικές του ζίου ζίτσου και ταυτόχρονα εφάρμοσε καινούριες. Οριοθετώντας, όμως, ως βασικό στόχο του αθλήματος, εκτός από τη διάπλαση του ανθρώπινου σώματος και τη διαμόρφωση του ανθρώπινου χαρακτήρα, μέσω της πνευματικής και ηθικής πειθαρχίας, μετέτρεπε το τζούντο από μια νέα πολεμική τέχνη, σε πραγματικό τρόπο ζωής. Το 1882 ο Τζίγκορο Κάνο ίδρυσε το Kodokan Judo Academy που σιγά-σιγά άρχισε να γίνεται γνωστό σε ολόκληρη την Ιαπωνία. Το 1907 υπολογίζεται ότι είχε ήδη 10.000 αθλητές – μέλη.
Όταν, μάλιστα, εμφανίστηκαν οι τέσσερις «ουράνιοι φύλακες», ο Γίιρπο Σάικο, ο Τσουνέιρο Τομία, ο Γιοσιάκι Γιαμασίτα και ο Σακουΐρο Γιοκοχάμα, η σχολή του Τζιγκόρο Κάνο επικράτησε όλων των αθλητών του ζίου ζίτσου και ο το τζούντο έγινε μέρος της υποχρεωτικής εκπαίδευσης της αστυνομίας του Τόκιο. Το 1903 ο Γιαμασίτα, κατ’ εντολή του Κάνο, πήγε στις Η.Π.Α. όπου διέδωσε το Τζούντο εκπαιδεύοντας ακόμη και τον Αμερικανό Πρόεδρο Τεοντόρ Ρούσβελτ.
Στις Η.Π.Α. βρέθηκε και ένας ακόμη φημισμένος αθλητής, ο Μιτσούγκο Μαέντα, που έδωσε 2.000 αγώνες χωρίς να γνωρίσει ποτέ ήττα, ενώ το 1915 το άθλημα διαδόθηκε και στη Βραζιλία.
Παρά τις φυσιολογικές αλλαγές, οι βασικοί κανόνες του τζούντο παραμένουν ίδιοι, όπως και η βασική φιλοσοφία του «πατέρα» του τζούντο, ο οποίος ήθελε μια νέα πολεμική τέχνη, ένα άθλημα, με τους λιγότερους δυνατούς τραυματισμούς.
Για τριάντα χρόνια ο Τζιγκόρο Κάνο αφιέρωσε τη ζωή του στη διάδοση και εξάπλωση του αθλήματος. Βασικός συνεργάτης του Βαρόνου Πιερ Ντε Κουπερτέν, είχε ενεργό ρόλο στο Ολυμπιακό Κίνημα, όντας και μέλος της Δ.Ο.Ε.
Ο Τζιγκόρο Κάνο δεν πρόλαβε να δει εν ζωή (πέθανε το 1938), την είσοδο του τζούντο στους Ολυμπιακούς Αγώνες (το 1964 στο Τόκιο), ούτε την ίδρυση της Διεθνούς Ομοσπονδίας (το 1951), την οποία είχε προτείνει ο ίδιος από τη δεκαετία του ‘30. Για την ακρίβεια ήταν 12 Μαΐου του 1951 όταν σε ένα δωμάτιο του κινέζικου εστιατορίου Choy’ s στο Λονδίνο, εννέα χώρες υπέγραψαν την ιδρυτική διακήρυξη της Διεθνούς Ομοσπονδίας Τζούντο.
Αυτήν τη στιγμή, η International Judo Federation (IJF), όπως λέγεται, έχει στα μητρώα της περισσότερες από 180 χώρες-μέλη. Νωρίτερα, το 1948, είχε ιδρυθεί η Ευρωπαϊκή Ομοσπονδία Τζούντο (EJU), ενώ το 1951 διεξήχθη και το πρώτο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα.
Η εισαγωγή των κατηγοριών βάρους επηρέασε σημαντικά την ανάπτυξη του τζούντο, ενώ οκτώ χρόνια πριν από τους Ολυμπιακούς Αγώνες του Τόκιο, το 1964, στην ίδια πόλη διεξήχθη το πρώτο Παγκόσμιο Πρωτάθλημα, με συμμετοχή 31 αθλητών από 21 χώρες.
Το 1980 διεξήχθη, για πρώτη φορά, Παγκόσμιο Πρωτάθλημα και για τις γυναίκες. Δώδεκα χρόνια αργότερα, το 1992 στη Βαρκελώνη, το τζούντο γυναικών συμπεριλαμβάνεται και στο πρόγραμμα των Ολυμπιακών Αγώνων.
Αν και μεγάλες δυνάμεις του αθλήματος θεωρούνται η Γαλλία, η Ιαπωνία, η Νότια Κορέα, η Κούβα και η Ρωσία, η διασπορά των μεταλλίων στους Ολυμπιακούς Αγώνες είναι αρκετά μεγάλη. Είναι γεγονός πως στους Ολυμπιακούς Αγώνες του Σίδνεϋ τα 56 μετάλλια του αθλήματος μοιράστηκαν 25 χώρες μια περισσότερη σε σχέση με τους αγώνες της Αθήνας το 2004.
Στην Ελλάδα το τζούντο εμφανίστηκε λίγο μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο. Το 1977 αναγνωρίστηκε επίσημα ως άθλημα και εντάχθηκε στον ΣΕΓΑΣ, ενώ το 1985 ιδρύθηκε η Ελληνική Ομοσπονδία Τζούντο που σήμερα αριθμεί πάνω από 150 σωματεία με συνολική δύναμη 6.000 αθλητών και αθλητριών.

ΤΖΟΥΝΤΟ ΣΤΗΝΕΛΛΆΔΑ

ΕΛΛΑΔΑ
Στην Ελλάδα το τζούντο εμφανίστηκε λίγο μετά τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Συγκεκριμένα άρχισε να «καλλιεργείται» το 1947, όταν ένας Άγγλος εκπαιδευτικός, ο Σίντνεϊ Βάος, άρχισε να διδάσει ένα μίγμα τζουτζούτσου και τζούντο. Μετά τον θάνατό του (1950), το έργο του συνέχισε στον Πανελλήνιο Γυμναστικό Σύλλογο (Π.Γ.Σ.), ένας εκ των μαθητών του, ο Δημήτριος Δαμιανού, ο οποίος κατά πολλούς θεωρείται και ο «πατέρας» του ελληνικού τζουτζούτσου και τζούντο.
Το 1958, ήρθε στην Ελλάδα ο Ιάπωνας δάσκαλος Κιγιόσι Κομπαγιάσι (6ο Νταν του Κόντοκαν), ο οποίος, κατόπιν εξετάσεων, απένειμε στους Δημήτριο Δαμιανού και Χρήστο Φιλιππίδη το 1ο Νταν, που ισοδυναμούσε και με τις πρώτες μαύρες ζώνες στην χώρα μας.
Ο Δημήτριος Δαμιανού συνέχισε το έργο του στον Όμιλο Αντισφαιρίσεως Αθηνών (Ο.Α.Α.), ενώ στον Π.Γ.Σ. άρχισε να διδάσκει ο Χρήστος Παπαηλιόπουλος (2ο Νταν), που, προερχόμενος από τη Γερμανία, ήταν ουσιαστικά ο πρώτος δάσκαλος αγωνιστικού τζούντο στην Ελλάδα.
Στον Ο.Α.Α., άρχισε να διδάσει και ο Γιώργος Καράγιωργας (1ο Νταν στη Γαλλία), ενώ ο Δημήτριος Δαμιανού απήλθε και συνέχισε να διδάσκει στον όμιλο που ίδρυσε στην Ελληνοαμερικανική Ένωση.
Ο πρώτος, επισκέφθηκε αργότερα το Κόντοκαν στην Ιαπωνία, όπου του απονεμήθη το 2ο Νταν (σ.σ. ο πρώτος Έλληνας που προήχθη σε αυτόν το βαθμό μέσα στο ίδιο το Κόντοκαν).
Το 1971, δημιουργήθηκε ένας ακόμη σύλλογος, πολύ ισχυρός αγωνιστικά, στη Θεσσαλονίκη υπό την αιγίδα της Χ.Α.Ν. Συγκεκριμένα, ήρθε από την Ιαπωνία, με 3ο Νταν από το Κόντοκαν, ο Ιωάννης Βερώνης, ο οποίος και ίδρυσε τη σχολή του, την Μπούντοκαν.
Χωρίς ομοσπονδία και αγώνες, το τζούντο έψαχνε να βρει το δρόμο του. Το 1976, χάρη στις προσπάθειες του Χρήστου Παπαηλιόπουλου και την αμέριστη συμπαράσταση του Γενικού Γραμματέα Αθλητισμού, Κωνσταντίνου Παπαναστασίου, ιδρύθηκε υπό την αιγίδα του Σ.Ε.Γ.Α.Σ. η πρώτη τεχνική επιτροπή τζούντο στην χώρα μας. Έναν χρόνο αργότερα διεξήχθησαν οι πρώτοι προκριματικοί αγώνες τζούντο, με σκοπό τη συγκρότηση της πρώτης εθνικής ομάδας, η οποία και αντιπροσώπευσε την Ελλάδα στους Βαλκανικούς Αγώνες του Βουκουρεστίου.
Το 1977, αφίχθη από τη Ρουμανία ο ομογενής Δημήτριος Βασιλείου (Βασιλέσκου), διεθνής διαιτητής, ο οποίος δίδαξε τους κανόνες διαιτησίας του τζούντο, βάζοντας ουσιαστικά τα θεμέλια του αμιγώς αγωνιστικού τζούντο.
Η πρώτη διοργάνωση από την χώρα μας, οι Βαλκανικοί Αγώνες τζούντο, έγινε πραγματικότητα το 1979.
Έξι χρόνια αργότερα, το τζούντο απέκτησε τη δική του αυτόνομη ομοσπονδία, την Ελληνική Ομοσπονδία Φιλάθλων Τζούντο (Ε.Ο.Φ.Τ.), η οποία αργότερα μετονομάστηκε σε Ελληνική Ομοσπονδία Τζούντο (Ε.Ο.Τ.). Πρώτος Πρόεδρος της Ελληνικής Ομοσπονδίας εξελέγη ο Γρηγόριος Βακατάσης.
Η πρώτη επιτυχία του ελληνικού τζούντο σε Πανευρωπαϊκό επίπεδο, ήταν η 5η θέση που κατέκτησε ο Τάκης Βακατάσης στους Πανευρωπαϊκούς αγώνες για αθλητές κάτω των 21 ετών στην Αυστρία το 1986 στην κατηγορία των -78kg.
Η ανάπτυξή του στην Ελλάδα την τελευταία δεκαετία ήταν εντυπωσιακή. Και αν η 7η θέση του Χαράλαμπου Παπαϊωάννου στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Ατλάντα ήταν ό,τι καλύτερο είχε να επιδείξει το τζούντο στην χώρα μας από τη «γέννησή» του και μέχρι τη δεκαετία του `90, μετά το 2000 ήρθε η απόλυτη «έκρηξη» από πλευράς αγωνιστικών επιτυχιών.
Χρονικά, η πρώτη σπουδαία στιγμή για το ελληνικό τζούντο ήρθε στη Βουδαπέστη το 2001, όπου στο Ευρωπαϊκό Πρωτάθλημα για αθλητές κάτω των 20 ετών, ο Διονύσιος Ηλιάδης κατέκτησε τη δεύτερη θέση στην κατηγορία των -100 κιλών. Το τι ακολούθησε από τότε έως και σήμερα, μόνο οι «αρχιτέκτονες» αυτής της εντυπωσιακής πορείας θα μπορούσαν να το ερμηνεύσουν…
Ένα χρυσό μετάλλιο στους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004 από τον Ηλία Ηλιάδη (-81κ.), ένα μετάλλιο σε Παγκόσμιο Πρωτάθλημα ανδρών, τρία μετάλλια σε Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα ανδρών, τρία μετάλλια σε Παγκόσμια Πρωταθλήματα εφήβων (U20), έντεκα μετάλλια σε Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα νέων ανδρών - νέων γυναικών (U23), πέντε μετάλλια σε Ευρωπαϊκά εφήβων (U20) και τέσσερα μετάλλια σε Ευρωπαϊκά Πρωταθλήματα παίδων, συμπληρώνουν ένα παζλ μιας πορείας αν μη τι άλλο εντυπωσιακής.
Έπεται και συνέχεια…
Η Καρδιά του Τζούντο
Το Ινστιτούτο Κόντοκαν, η σχολή για τη Μελέτη της Οδού, εξακολουθεί να βρίσκεται στην καρδιά του παγκόσμιου τζούντο, στο Τόκιο της Ιαπωνίας. Αποτελεί την εξέλιξη της σχολής του Τζιγκόρο Κάνο (σ.σ. ιδρύθηκε το 1882) και αναμιγνύει το λεγόμενο κλασσικό τζούντο με τον πρωταθλητισμό. Η Ιαπωνική Ομοσπονδία Τζούντο στεγάζεται στα κτίρια του Κόντοκαν στο Τόκιο και όλοι οι τζουντόκα της Ιαπωνίας είναι μέλη του, αφού έχουν κερδίσει τους βαθμούς τους στα εσωτερικά πρωταθλήματα του Ινστιτούτου. Οι σημερινές εγκαταστάσεις του, στο κέντρο του Τόκιο, χτίστηκαν το 1958, ενώ το 1982 ανακαινίστηκαν και επεκτάθηκαν. Αποτελεί ένα πραγματικό «πανεπιστήμιο» του τζούντο και πόλο έλξης για κάθε τζουντόκα. Τα μέλη του πλησιάζουν τα δύο εκατομμύρια και οι αίθουσές του είναι ανοιχτές σχεδόν όλη την ημέρα, για Ιάπωνες και ξένους τζουντόκα που επιθυμούν να ασκηθούν. Εντός του Ινστιτούτου φιλοξενούνται βιβιλιοθήκες, ξενώνες και ένα μουσείο του τζούντο, ενώ λειτουργούν μαθήματα τζούντο κάθε επιπέδου.